معنای فاصله در موسیقی:
پیش از اینکه درباره ی زیر و بمی نت های موسیقی به اندازه ی کافی سخن گفته ایم. اکنون می دانیم که صوت های موسیقی در سطوح مختلف زیر و بمی قرار می گیرند، و نیز می دانیم که نت هر چه به سوی بالا می روند؛ " زیر " تر می شوند، و از این گذشته ، نت ها هر چه بالاتر روی حامل جای گیرند ، " زیرتر " تر و هر چه پایین تر باشند ، " بم " تر هستند. ازاین جمعبندی می توان دانست که میان هر دو نت فاصله ای موجود است. روشن است که این دو نت ، از نظر زیر و بمی ، هر چه از یکدیگر دورتر باشند، فاصله ی میانشان نیز بیشتر است.
در شکل زیر فاصله ی دونت در قسمت الف کمتر از فاصله میان نت های قسمت ب است ، و فاصله ی میان دو نت قسمت ج باز هم بیشتر می شود، و بالاخره بیشترین فاصله در قسمت ه به چشم می خورد.
بنابراین ، فاصله در موسیقی عبارت است از مسافت میان هر دو نت موسیقی ، وبه گفته ی دیگر ، اختلاف دو نت از نظر زیر و بمی ، یا اختلاف سطح آن دو روی حامل.
نسبت بسامد:
در صوت شناسی ( مبحثی در فیزیک ) فاصله ی میان دو صوت عبارت است از نسبت بسامد آن دو ؛ مثلاً اگر تعداد ارتعاش نت " دو " نت نخست فاصله است) در یک ثانیه 264 بار باشد ، و نت "ر" 297 بار ، فاصله ی این دو نسبت به هم 297:264 یا 8/9 خواهد بود. در موسیقی ، اندازه ی فاصله از راهی دیگر محاسبه می شود که در متن خواهد آمد.
اندازه گیری فاصله
برای اندازه گیری فاصله ی میان دو نت لازم است که همه ی نت های تشکیل دهنده ی آن شمرده شوند و عدد حاصل به صورت ترتیبی بیان گردد.
مثلاً فاصله ی میان دو نت " دو " و " ر" دوم است ، زیرا این فاصله از دو نت تشکیل شده و فاصله ی میان دو نت " دو " و " سل" ، پنجم است.
فاصله ی نشان داده شده در نمونه " ج" ، هشتم ( دو ، ر، می ، فا ، سل ) است. فاصله ی نمونه ی " د" سیزدهم ، و فاصله ی نمونه " ه " نوزدهم است. فاصله ی نمونه " و" ، در واقع نهم است ، ولی جای نت های مبدا و مقصد فاصله عوض شده و جهت شمارش نت های تشکیلی دهتده ی آن وارونه گردیده است. باید دانست که طبق قراردادی در تئوری موسیقی ، و در حالت معمولی ، نت بمِ فاصله دانست که طبق قراردادی در تئوری موسیقی ، و در حالت معمولی ، نت بمِ فاصله پیش از نت زیر آن بیان می شود. از این رو صورت نمونه ی " و : در عمل بسیار به ندرت به کار می رود و هدف از نشان دادن چنین نمونه ای ، تنها دادن آگاهی است. بنابر این برای پیدا کردن فاصله ی میان دو نت ، باید شمارش را از نت بم آغاز کنیم و نت های میانی را یکی یکی ( پله پله یا درجه به درجه ) بشماریم تا به نت زیر فاصله برسیم و نت اخیر را نیز به شمارش بیفزاییم و نتیجه را به صورت عدد ترتیبی ذکر کنیم.