آموزش مهارت های اجتماعی، مهارت خودیاری، شناخت اعداد و رنگ ها و… مواردی هستند که کودک در این دوره باید آموزش ببیند. یکی از اهداف دیگر مهم آموزش پیش دبستانی، این است در که کودکان نگرش مثبتی نسبت به محیط کلاس و مدرسه ایجاد کنیم تا کودک به خود انضباطی برسد و انضباط را رعایت کند.
همه ی مهارت های پیش دبستانی که باید به کودکتان بیاموزید را در ادامه بخوانید.
شناخت حواس و پرورش مهارت استفاده از آن
در این مورد هدف از آموزش کودکان این است که بتوانند از حواس بینایی، شنوایی، لامسه، بویایی و چشایی خود برای شناخت محیط پیرامون استفاده کنند. همچنین حواس خود را برای تشخیص تفاوت ها و شباهت های آنچه در محیط اطرافشان است، به کار بگیرند. به علاوه، در این مرحله کودکان مهارت های دیگری مانند به کارگیری حواس در جمع آوری اطلاعات، تشخیص اشیا در تصاویر مختلف و استفاده از حواس برای شناخت کل و جزء اشیاء و پدیده ها را به دست می آورند.
پرورش مهارت های زبان
مهارت های زبانی جنبه های مختلفی از جمله گوش دادن، سخن گفتن، خواندن و نوشتن را شامل می شوند.
مهارت گوش دادن:
این مهارت در ابتدا دقت در گوش دادن را شامل می شود که هدف از آن آموزش به کودکان تشخیص زیر و بمی صداها، پیدا کردن منبع و جهت صدا، توجه به صداهای آخر و اول کلمات، گوش دادن به صدای پیرامون و گوش دادن به موسیقی سکوت است. و در نهایت هدف در تقویت مهارت گوش دادن کودکان درک پیام در گونه های مختلف زبانی است که موجب بهبود توانایی کودکان در تشخیص و درک اشارات، لحن و آهنگ در کلام می شود.
مهارت سخن گفتن:
این مهارت به کارگیری کارافزارهای مناسب ارتباطی در سخن گفتن کودکان را تقویت می کند. از جمله نتایج آموزشی حاصل از آموزش این مهارت در کودکان می توان به کاربرد مناسب حرکات دست و چهره، لحن و آهنگ صدا در سخن گفتن، بیان احساسات خود برای شادی و غم های دیگران، تقلید صداهای شنیده شده و ریتم های مختلف، تقلید ریتم های طبیعی اشاره کرد. دستاورد دوم در بهبود مهارت سخن گفتن کودکان توانایی گفت وگوی دو سویه کودکان و سخن گفتن در برابر جمع است.
مهارت خواندن:
هدف از بهبود مهارت خواندن در کودکان فراهم کردن قابلیت های مانند برقراری ارتباط بین بخش های مختلف تصاویر و ارتباط نماد تصویری با نماد نوشتاری در آنان اشاره کرد.
مهارت نوشتن:
در این مورد نیز هدف آموزش دوره کشی نوشتاری، وصل کردن خط چین ها و نقطه ها و ترسیم خطوط مختلف در دفتر و سطوح بی خط به صورت افقی، عمودی، گردی، سه گوش، چهارگوش و غیره به کودکان است.
توسعه توانایی های جسمی و حرکتی
از جمله اهداف مورد نظر برای توسعه توانایی های جسمی و حرکتی می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- هماهنگی بین حرکات و اندام های مختلف بدن
- درست راه رفتن روی سطح شیب دار، خطوط مستقیم و زاویه دار
- انجام حرکات مختلف، پریدن به جلو و از روی مانع، طناب بازی، لی لی کردن، دویدن
- صحیح به دست گرفتن مداد
- بریدن کاغذ با دست و قیچی، تا کردن، چسباندن، شکل دادن به خمیر
- هدف گیری مانند پرتاب توپ در سبد و غیره
- استفاده صحیح از قاشق و چنگال در غذا خوردن
- پوشیدن و بیرون آوردن کفش، لباس
- بالا و پایین رفتن از پله ها
- باز کردن و بستن بند کفش
- تقلید کردن
- مسواک زدن، شانه کردن مو و غیره
- ایجاد ریتم های مختلف با دست زدن، ضربه زدن روی میز، پا کوبیدن و غیره
- محافظت از بدن با توجه به موارد بهداشتی، ایمنی و تغذیه
- محافظت از بدن و نکات آموزشی مختلف:
- استحمام کردن، مسواک زدن، کوتاه نگاه داشتن ناخن ها، پاکیزگی لباس زیر و رو
- استفاده از وسایل شخصی مانند لیوان، دستمال، شانه و مسواک
- رعایت بهداشت قبل و بعد از خوردن خوراکی
- رعایت بهداشت قبل و بعد از رفتن توالت
- رعایت بهداشت در تماس با اجسام خارجی
- رعایت بهداشت در منازل، پارک ها، اماکن عمومی
- توجه به ایمنی در هنگام بازی یا استفاده از وسایل برنده و نوک تیز
- توجه به قوانین عبور و مرور، وسایل نقلیه
- مراجعه به پزشک، استفاده از دارو، استراحت کردن در هنگام بیماری
- استفاده از پوشش مناسب هر فصل
- استفاده از غذاهای مفید و مؤثر در رشد، سلامتی، شادابی
- خودداری از خرید کردن از دست فروش ها، خوردن غذاهای غیرمفید، مانده و آلوده
- آشنایی میکروب ها و خطر بیمار شدن از طریق آن ها،
- توجه به علائم هشداردهنده خطر
- شناخت محیط زیست، توجه به زیبایی ها و حفظ آن
- تفکیک زباله و آموزش علت آن
- خودداری از آلوده کردن آب ها، رودخانه ها، استخر، دریا، جوی ها و غیره
درک مفاهیم اساسی ریاضی و علوم
در این مرحله به کودکان آموزش داده می شود تا درک درستی از مفاهیم دروسی مانند علوم و ریاضی را به دست آورند. به طور کلی، از جمله مفاهیم اصلی ریاضی می توان مفاهیم فضایی مانند بالا، پایین، زیر، رو، پشت، جلو، داخل، خارج، راست، چپ، کنار، مفهوم اندازه و مقدار، توانایی دسته بندی اشیاء و ویژگی های آن ها، مرتب کردن، تشخیص توالی ها و غیره را نام برد.
همچنین مفاهیم اساسی علوم نیز مواردی مانند شناخت ویژگی های جانوران، جانوران پیرامون انسان، فواید و مضرات آن ها، گیاه و قسمت های مختلف آن، اعضای ظاهری بدن انسان، وظایف آن ها و غیره را شامل می شوند.
- توسعه توانایی های ذهنی
- مهارت مشاهده، توانایی طبقه بندی
- ادراک اشیاء در تصاویر مختلف
- افزایش قدرت تمرکز
- توانایی استدلال و حل مسئله
- مهارت اندازه گیری
- مهارت به کارگیری ابزار
- خلاقیت
- پرسش گری
- آشنایی با قوانین اجتماعی - پیش دبستانی
- شناخت قوانین اجتماعی و توسعه روابط
- آشنایی با نسبت های فامیلی
- معرفی برخی از مشاغل، لباس و ابزار کار آن ها
- آشنایی با نام کشور، شهر، روستا، آدرس محل سکونت
- آشنایی با تفاوت زبان، لباس، زندگی مردم در جاهای مختلف
- آشنایی با نشانه های اساسی کشور مانند نام، پرچم، زبان، سرود ملی و غیره
- آشنایی با مکان مذهبی، آموزشی، تفریحی، درمانی و غیره در کشور
- احترام به پدر، مادر و دیگران
- پرورش مهارت های زندگی
- آموزش پیش دبستانی در منزل، دستورالعمل کامل برای والدین
در حال حاضر با توجه به همه گیری ویروس کرونا بسیاری از والدین (به ویژه اولیایی که کودکان پیش دبستانی دارند) تمایلی برای فرستادن کودکانشان به مدارس و مراکز آموزشی ندارند، بنابراین در این شرایط آموزش به کودکان در خانه توسط والدین از اهمیت بیشتری برخوردار است و والدین باید درصدد برنامه ریزی برای بهبود تحصیل و آموزش فرزندان خود باشند. مقطع پیش دبستانی از نظر آموزش و پرورش مقطع اجباری نیست. این به معنی این است که دانش آموزان از نظر آموزش و پرورش حتماً نیازی به ثبت نام در مقطع پیش دبستانی یا حتی مهد کودک ندارند. اما نکته مهم این است که بعضی از بچه ها به لحاظ آشنایی با فضای آموزشی نیاز به پایه پیش دبستانی دارند.
اصولاً تعلیم و تربیت قبل از ورود به مدرسه و سال اول ابتدایی در خانواده اتفاق می افتد. شیوه تربیت فرزندان در موضوع آمادگی ورود به مدرسه بسیار مهم و تأثیرگذار است. بسیاری از والدین به این موضوع بسیار اهمیت داده و برای رشد و پرورش فرزندان خود برنامه ریزی می کنند. در کل پرورش قوه تحلیل فرزندان در این بازه زمانی اهمیت بسزایی دارد. اگر با وجود این توضیحات باز هم نمی خواهید کودکتان به پیش دبستان برود لازم است مهارت های را به او آموزش دهید تا در ورود به مدرسه دچار سردرگمی نشود. و بتواند کنار همسالان خود با اشتیاق به فرا گرفتن آموزش بپردازد.
معرفی کتاب و ابزارهای آموزشی پیش دبستانی
کتاب در این زمینه می تواند والدین رو راهنمایی کند؛ نمونه ای از کتاب ها:
والدین و مربیان هدایتگر پیش دبستانی ها نویسنده: حسین فرخ مهر
پدیدآورندگان: جعفر هوشمند سروستانی، کریم رنجبر ناشران: قشقایی، تخت جمشید
آموزش مهارت های فیزیکی- جسمانی برای ورود به مدرسه: مانند نظافت شخصی، محافظت از خود و…
آمادگی عاطفی – اجتماعی
استفاده از وسایل کمک آموزشی مناسب برای آموزش صحیح و عملی به کودکان
آموزش زبان (زبان مادری و زبان دوم)
آموزش مهارت برقراری ارتباط با دیگران و ارتقای سطح توانایی های شناختی و اطلاعات عمومی کودکان
یک مربی پیش دبستانی چگونه باید باشد
- آموزش خود را با نیاز های فراگیرندگان انطباق می دهند.
- احترام متقابل بین خود و فراگیرندگان را حفظ می نمایند.
- وقتی فراگیرندگان چیزی رامی آموزند، احساس خوشایندی می کنند.
- کودکان را با احساس مسئولیت بار می آورند.
- انضباط متعادلی در کلاس خود ایجاد می کنند.
- مفاهیم را به گونه ای طرح می کنند که برای فراگیرندگان قابل فهم باشد.
- کودکان را به بیان احساسات و عقایدشان تشویق می کنند.
- ترغیب کننده ی کودکان به پژوهشی، کنجکاوی و سؤال کردن هستند.
- توانایی ها و نقاط قوت هر کودک را به طور مشخص نشان می دهند.
- به رشد مهارت های واقعی یادگیری در کودکان بیشتر از دادن اطلاعات اهمیت می دهند.
- به کودکان فرصت می دهند تا به طریقی خلاق تفکر کنند و به حل مسئله بپردازند.
- وقتی کودکی سرحال و بانشاط است و می خواهد بیشتر فعالیت داشته باشد، امکان آن را برای او فراهم می کنند.
- با محبت انسانی خود می کوشند دنیای کودکان را درک کنند.
- خود کنترلی را در کودکان تقویت می کنند.
- مربیان موفق در فعالیت ها به تلاش کودکان (فرایند کار) اهمیت می دهند نه به نتیجه ی کارشان۔
- فعالیت هایی را تدارک می بینند که به رشد ابتکار و خلاقیت کودکان کمک کند.
- برای کودکان تجارب یادگیری صحیح به وجود میاورند.
- بین بچه ها تبعیضی قائل نمی شوند.
- به تفاوت های فردی توجه دارند.
- مربیان موفق منعطف و انتقاد پذیرند.
- مربیان موفق در آموزش خلاقیت و ابتکار عمل دارند و این خلاقیت را به طور غیرمستقیم به فراگیرندگان نیز منتقل می کنند.
- صبر و تحمل زیادی دارند، در مقابل خطاهای کودکان صبورند و راه جبرانخطاها را به آن ها می آموزند.
- در کار خود متخصص هستند و همیشه حرفی برای گفتن دارند.
- به نیازهای روحی و جسمی کودکان توجه دارند.
- فضای فیزیکی کلاس این مربیان، تعاملات کلاسی و شیوه های آموزش آن ها به فراگیرندگان انگیزه یادگیری می دهد.
- به مهارت های دستی کودکان باید اهمیت دهند؛
- مربیان موفق برای فرایند کار خود برنامه ریزی (کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت) دارند.
- به نظم در محیط کار خود اهمیت می دهند و آن را غیرمستقیم به کودکان می آموزند.
- با توجه به غیرمستقیم بودن آموزش های دوره پیش دبستان، چه در زمینه تعلیم و چه در زمینه تربیت سعی می کنند در گفتار، رفتار، پاکیزگی، متانت، صداقت، صبر و تحمل الگوی خوبی برای بچه ها باشند.
- در کلاس آن ها فرایند یادگیری و یاد دهی برای فراگیرندگان و معلم جذاب و لذت بخشی است.
- به مطالعه و افزایش آگاهی در مورد کار خود علاقه مندند.
- امنیت روحی و جسمی کودکان را در کلاس تأمین می کند.
- شنونده خوبی برای صحبت های کودکان هستند.
- شمرده، شاداب، رسا و صحیح سخن می گویند.
- مربی باید علاوه بر زبان آموزی و تمییز شنوایی، زمان بیان قصه و داستان نیز واژگان را صحیح تلفظ کند.
آنچه معلمان باید بدانند
- درک خوبی از توسعه عملکردها و رشد کودکان. کتاب های بسیار مفیدی در مورد عملکردهایی برای رشد کودک موجود هست.
- تجارب همکاران. تدریس در مدرسه و بودن با معلمان و همکاران یک تجربه فوق العاده است.
- ارتباط خوب با والدین. فراموش نکنید شما به کمک والدین نیازمندید.
- کتابخانه با کتاب های گوناگون. کتاب ها ابزارهایی برای آرام کردن کودکانی است که مضطرب هستند.
- کلاس های آموزشی.
- اسباب بازی های مختلف. کودکان نیاز دارند توانایی خودشان و همکلاسی هایشان را ببینند.
- لباس های جیب دار. چیزهایی که دانش آموزان به شما می دهند کجا قرار می دهید؟!
- لوسیون پاک کننده دست.
- تخته آهنربایی.
و در آخر
آنچه که در مورد مدارس پیش دبستانی باید بدانید تا بهتر انتخاب کنید و نتیجه خوبی دریافت کنید. فضای آموزش، بسیار مهم است و باید شاد باشد و تجهیزات و وسایل مختلف در اختیار بچه باشد. پیش دبستانی باید از طریق فراهم آوردن وسایل متنوع، یک محیط یادگیری غنی برای کودکان ایجاد کند تا بچه ها آزادانه، با این وسایل بازی کنند و به رشد کافی دست یابند. محیط پیش دبستانی، از یک انضباط خشک و رسمی برخوردار نباشد، زیرا موجب بدبینی کودک به کلاس درس می شود. مسأله بسیار مهم در برنامه آموزش پیش دبستانی، این است که این برنامه، پیش زمینه آموزش دبستانی می باشد.
کمتر بودن تعداد دانش آموزان، با تجربه بودن مربیان، بهداشتی مناسب، مدیریت منظم و قانون مدار، برنامه محور بودن، تغذیه مناسب، محیط داخلی مناسب مواردی هستند که برای ثبت نام در پیش دبستان، باید از دید والدین جا نماند.