پاسخ شبهه:
کسانی که معتقد به نحوست ماه صفر می باشند، دلایلی را بیان کرده اند از جمله:
- روایت نبوی: «من بَشّرَنی بخروج صفَر فله الجنة؛ کسی که مرا به پایان یافتن [ماه] صفر نوید دهد، بهشتی است».
- روایت نبوی: «من بَشّرَنی بخروج آذار فله الجنة؛ کسی که مرا به پایان یافتن [ماه] آذار نوید دهد، بهشتی است».
- دعای رفع نحوست ماه صفر.
- دلایل عقلی.
اما بررسی موارد فوق:
1⃣ این روایت، در کتب روایی یافت نشد، و برای آن سندی پیدا نکردیم، بلکه تنها در کتاب المراقبات مرحوم ملکی تبریزی این عبارت، به عنوان برداشت از روایت دوم آورده شده. اما روایت دوم:
2⃣ روایت دوم از جمله روایاتی است که در کتب شیعه نقل شده و مورد استناد قرار می گیرد، متن کامل روایت به شرح زیر است: «ابن عبّاس گوید: روزى پیغمبر (ص) به چند تن از اصحابشان که در مسجد قبا در خدمت وى بودند فرمود:
نخستین شخصى که اکنون بر شما وارد شود مردى از اهل بهشت است، چون این سخن را از آن بزرگوار شنیدند، گروهى از ایشان برخاسته و بیرون رفتند، و هر یک از آنان قصد داشت که سریعتر مراجعت نماید تا خود نخستین واردشونده باشد و در نتیجه بهشتى گردد، پیغمبر صلى اللَّه علیه و آله به نیّت آنان پى برد، و به باقى مانده اصحابش که نزد وى بودند فرمود؛ بزودى چند تن بر شما وارد مىشوند که از جهت زودتر رسیدن در حال سبقت از یک دیگرند، پس هر کدام از آنان که مرا به خروج «آذر» مژده دهد اهل بهشت است.
سپس آنان که بیرون رفته بودند بازگشتند و أبوذر نیز همراهشان بود، آنگاه پیغمبر صلى اللَّه علیه و آله به ایشان فرمود: ما اکنون در کدام یک از ماههاى رومى بسر مىبریم؟ أبوذر گفت: یا رسول اللَّه آذر بپایان رسیده است. پیغمبر صلى اللَّه علیه و آله فرمود: اى أباذرّ آن را مىدانستم و لیکن دوست داشتم قوم من بفهمند که تو مردى از اهل بهشت مىباشى، و چگونه چنان نباشد، حال آنکه پس از من بدلیل علاقه ات به اهل بیتم تو را از حرم من دور گردانند، و تنها زندگى خواهى نمود، و تنها خواهى مرد، و قومى که عهده دار مراسم کفن و دفنت بشوند بسبب تو سعادتمند گردند و در بهشت جاودانى که به پرهیزگاران نوید داده شده همراه من خواهند بود.
از روایت موارد زیر مشخص است:
الف. از این روایت نحوست ماه صفر برداشت نمی شود
ب. در این روایت کلمه ماه صفر وجود ندارد و اگر نظر پیامبر از آذار ماه صفر بوده است؛ میبایست کلمه صفر ذکر می شد.
ج. منظور پیامبر اکرم از بشارت به بهشت، نه به جهت بشارت است بلکه به جهت بشارت دهنده است.
بنابراین: این روایت نیز دلالتی بر نحوست ماه صفر و یا سایر ماه ها ندارد.
3⃣ مرحوم شیخ عباس قمی در کتاب مفاتیح الجنان خود درباره ماه صفر چنین می آورد که: «بدان که این ماه معروف به نحوست است و براى رفع نحوست هیچ چیز بهتر از تصدق و ادعیه و استعاذات وارده نیست و اگر کسى خواهد که محفوظ ماند از بلاهاى نازله در این ماه در هر روز ده مرتبه بخواند چنانکه محدث فیض و غیره فرموده: یَا شَدِیدَ الْقُوَى وَ یَا شَدِیدَ الْمِحَالِ ... »
نکات مورد اهمیت این عبارت به شرح زیر است:
الف. مرحوم شیخ عباس، نحوست ماه صفر را معروف می دانند نه حقیقت.
ب. دعایی در محفوظ ماندن از بلایای ماه صفر ذکر شده است که دلیلی بر نحوست ماه نیست.
ج. مرحوم ملامحسن فیض در کتاب «خلاصة الاذکار و اطمینان القلوب » برای این دعا سندی ذکر نکرده اند.
4⃣ دلایل عقلی بیان شده از جمله: واقع شدن شهادت پیامبر اکرم (ص) در این ماه و یا شروع جنگ ها بعد از سه ماه حرام (ماه هایی که جنگ در آن حرام بوده است) که باعث نحوست آن شده است.
این دلایل نیز برای پذیرفتن نحوست ماه صفر کافی نیست. چرا که اگر ملاک نحوست یک ماه، شهادت شخصیت بزرگی باشد، ماه محرم و ماه هایی چون رمضان، جمادی الثانی و حتی ربیع الاول برای شهادت حضرات ائمه باید نحس محسوب بشود که اینطور نیست. و اما اگر نحوست آن بابت، شروع جنگ های اعراب جاهلی بوده است؛ نمی توان پذیرفت دلیل خوبی برای نحوست باشد، چرا که بعد از ماه رجب که ماه حرام است نیز باید این حکم صادق باشد و ماه شعبان را نحس بدانیم که اینطور نیست.
بنابراین:
دلایل چهارگانه برای نحوست ماه صفر پذیرفتنی نیست هر چند عمل به دعاها و دادن صدقه در این ماه از لحاظ عقلی کار خوبی خواهد بود. و شاید منظور از برخی روایات که به ما نرسیده باشد، نزول برخی بلایا در این ماه بوده که با خواندن دعای مذکور در مفاتیح برطرف می گردد، اما به هر حال این مساله یک احتمال خواهد بود.